Poruszająca lekcja historii #wGdyni
– Historia Polski jest historią niezwykle trudną. Wystawa #StolenMemory daje świadectwo przerwanych losów, nie tylko Polaków, w czasie II wojny światowej. Jednocześnie pokazuje, że mimo ogromu krzywd z przeszłości to młodzi ludzie potrafią budować porozumienie w teraźniejszości, które miejmy nadzieję zaowocuje w przyszłości. Ta poruszająca lekcja historii jest nie tylko dla uczniów, ale dla wszystkich tych, którzy nie rozumieją, że aby pewne rzeczy „wydarzyły się raz na zawsze” musimy o nich przypominać. Co szczególnie aktualne stało się wraz z wybuchem wojny w Ukrainie – mówi Bartosz Bartoszewicz, wiceprezydent Gdyni ds. jakości życia.
W Arolsen Archives jest 2500 kopert. W każdej z nich rzeczy osobiste. Niezależnie od tego, czy były to zegarki, obrączki ślubne, dokumenty czy zdjęcia, naziści odbierali ludziom przywiezionym do obozów koncentracyjnych wszystkie rzeczy osobiste, aby pozbawić ich kolejnej części tożsamości. Głównie pochodzą z obozu koncentracyjnego Neuengamme w Hamburgu, mniejsza część także z obozu koncentracyjnego Dachau. Cel Arolsen Archives jest pozornie prosty – znaleźć żyjących krewnych, do których te przedmioty należały i je oddać. Od 2016 roku udało zwrócić się ponad 600 pamiątek. To 600 poruszających, niestety też bardzo smutnych historii.
Jedną z nich mieli okazję poznać uczniowie Zespołu Szkół Hotelarsko-Gastronomicznych w Gdyni. Wszystko za sprawą nauczyciela języka niemieckiego.
– Zaczęło się od nawiązania współpracy z dwoma placówkami zawodowymi z Niemiec i Rosji. W czasie pandemii wzięliśmy udział w projekcie on-line #StolenMemory, którego celem było odnalezienie żyjącego krewnego osoby aresztowanej przez nazistów. Pamiątki po niej wciąż spoczywały w archiwach w Bad Arolsen. Udało się. Znaleźliśmy po 80 latach, panią, której przekazaliśmy osobiste rzeczy należące do jej wujka, aresztowanego w 1943 roku – opowiada Jacek Andrzejewski, nauczyciel języka niemieckiego w Zespole Szkół Hotelarsko-Gastronomicznych.
Paweł Urlicki to więzień nazistów po którym pamiątkę – zegarek, przekazali jego krewnej uczniowie z Gdyni // fot. archiwum projektu
Pedagogowi udało się także ściągnąć do Gdyni wystawę, na której poznamy pięć historii przedmiotów osobistych, które znalazły się już w rękach krewnych czy potomków pierwotnego właściciela oraz pięć przedmiotów, które wciąż czekają w archiwum na kogoś, komu uda się odkryć tajemnicę ich właścicieli. Bo te przedmioty do Arolsen Archives zawsze zawiodła jakaś historia, którą mogą opowiedzieć często tylko krewni pierwotnych właścicieli artefaktów.
– Osobiście z uczniami mieliśmy okazję przekazać zegarek, czekający w archiwum 80 lat. Emocji i wzruszenia towarzyszącemu temu wydarzeniu nie da się opisać – relacjonuje Jacek Andrzejewski.
Wystawa to otwierany kontener morski, w której znajdują się plansze z fotografiami, relacjami, wspomnieniami. Nauczyciel zachęca nie tylko do jej obejrzenia ale i zaangażowania się w projekt innych szkół bądź pasjonatów historii. Może podzielić się materiałami, informacjami i doświadczeniem, bo jak podkreśla, chciałby, aby był to projekt całej Gdyni, nie tylko jednej szkoły.
– W archiwum wciąż spoczywa mnóstwo pamiątek, jest to bardzo wiele rodzinnych historii do odkrycia. Proces poszukiwania to dla młodych ludzi rozwikływanie zagadki, tajemnicy a jednocześnie lekcja – historii a nawet języków obcych – podkreśla, dodając, że dzięki dofinansowaniu jakie udało mu się pozyskać uczniowie współpracujący mogli spotkać się w rzeczywistości.
Wystawa #StolenMemory w Gdyni będzie gościć tylko do 20 czerwca. Jej uroczyste otwarcie odbędzie się w sobotę 11 czerwca, o godz. 11.00 przy Zespole Szkół Hotelarsko-Gastronomicznych (ul. Morska 77). Będzie otwarta w godzinach od 10.00 do 17.00. Podczas skromnej uroczystości młodzież opowie więcej o swoich poszukiwaniach i rozwiązywaniu tajemnicy zegarka – o czym z pewnością napiszemy więcej.
Więcej informacji o projekcie można znaleźć na stronie Arolsen Archives.
Arolsen Archives są Międzynarodowym Centrum Badań Prześladowań Nazistowskich i jednocześnie największym archiwum dokumentów dotyczących ofiar i ocalonych. Zbiory zawierają informacje o 17,5 mln osób i są wpisane na listę dziedzictwa UNESCO „Pamięć Świata”. Znajdujące się w nich dokumenty dotyczą wielu różnych grup ofiar reżimu nazistowskiego i stanowią ważne źródło informacji dla dzisiejszego społeczeństwa.
